Thực hiện sự chỉ đạo của Ban Thường trực UBMTTQVN tỉnh về khảo sát việc thực hiện xây dựng nông mới trên địa bàn các xã đạt chuẩn nông thôn mới, Hội đồng tư vấn kinh tế, văn hóa, xã hội của UBMTTQVN tỉnh phối hợp với Ban phong trào Mặt trận tỉnh và văn phòng điều phối Ban chỉ đạo tỉnh tiến hành đợt công tác từ ngày 23/3/2017 đến ngày 28/3/2017. Đoàn công tác có 6 người, tôi là một thành viên trong đoàn. Ngày 23/3/2017 đi huyện Sông Hinh: Buổi sáng làm việc với xã Ealy, buổi chiều làm việc với huyện. Ngày 24/3/2017 đi huyện Đồng Xuân: Buổi sáng làm việc với xã Xuân Sơn Nam, buổi chiều làm việc với huyện. Ngày 28/3/2017 làm việc với văn phòng điều phối của Ban chỉ đạo các chương trình mục tiêu Quốc gia tỉnh Phú Yên. 

Xã Ealy: Cách thành phố Tuy Hòa khoảng 80km, là xã cực Tây của tỉnh; tiếp giáp với tỉnh Gia Lai (ở phía Bắc), với tỉnh Đắc Lắc (ở phía Nam và phía Tây). Có Quốc lộ 29 và đường Đông Trường Sơn đi qua. Diện tích tự nhiên 8.032ha. Đất nông nghiệp 7.151ha, đất phi nông nghiệp 379ha, đất chưa sử dụng 484ha, xã có nhiều đồi núi, khe suối, chất đất màu đỏ vàng và đất cát pha, xã được thành lập tháng 10 năm 2003 (tách ra từ xã Eaba). Có 6 thôn buôn, 1.471 hộ dân với 5380 người bao gồm 13 dân tộc anh em, có 4.400 người trong độ tuổi lao động. Được sự quan tâm của các cấp, các ngành đặc biệt là sự nỗ lực của cấp ủy, chính quyền và nhân dân trong xã đã xác định mục tiêu xây dựng nông thôn mới là trách nhiệm của cả hệ thống chính trị và nhân dân toàn xã triển khai tổ chức thực hiện chương trình một cách quyết liệt. Hệ thống cơ sở hạ tầng được đầu tư xây dựng đã thúc đẩy nhanh quá trình phát triển sản xuất của 14 doanh nghiệp và mô hình kinh tế theo kiểu trang trại với 4020 lao động có việc làm, tỷ lệ lao động qua đào tạo đạt gần 37% trên các lĩnh vực nông nghiệp, tiểu thủ công nghiệp và dịch vụ… xã cơ bản hoàn thành 19/19 tiêu chí và được UBND tỉnh công nhận là xã đạt chuẩn nông thôn mới năm 2016. Đời sống vật chất, tinh thần của nhân dân trong xã ngày một nâng cao. Thu nhập bình quân đầu người hàng năm từ 11 triệu đồng (năm 2011) tăng lên trên 29 triệu đồng năm 2016. Thực tế đó đã làm thay đổi sâu sắc nhận thức của nhân dân trong quá trình thực hiện các tiêu chí; phát huy vai trò chủ thể của nhân dân từ nguồn vốn đầu tư cho sản xuất, chỉnh trang nhà, vườn, tích cực tham gia đóng góp và trực tiếp tham gia xây dựng các cơ sở hạ tầng; phát triển sản xuất theo hướng hàng hóa, áp dụng khoa học, kỹ thuật, giống mới vào sản xuất, phát triển ngành nghề ở từng gia đình, từng khu dân cư, trang trại, doanh nghiệp; đến hiến đất, ngày công, tiền bạc… giải phóng mặt bằng để xây dựng công trình giao thông; đến lồng ghép các nguồn vốn, từ nhiều dự án và các doanh nghiệp thực sự có hiệu quả trong xây dựng cơ sở vật chất và sản xuất kinh doanh.

Tuy nhiên vẫn còn một số tổ chức đoàn thể, thành viên Ban chỉ đạo chưa thật sâu sát, chưa quan tâm chỉ đạo quyết liệt; trong tổ chức thực hiện vẫn còn lúng túng, thụ động. Một bộ phận người dân vẫn còn tình trạng trông chờ, ỷ lại vào sự hỗ trợ của nhà nước, chưa phát huy hết vai trò chủ thể của mình trong xây dựng nông thôn mới. Nguồn huy động đối với các doanh nghiệp và nhân dân vẫn còn hạn chế.

Từ thực tiễn rút ra bài học trong xây dựng nông thôn mới. Đó là phải có quyết tâm cao của Đảng bộ, chính quyền và đoàn thể nhân dân, đặc biệt là cụ thể hóa công việc, phân công trách nhiệm người, việc, thời gian để tiếp tục củng cố duy trì, nâng cao thành quả đã đạt được. Coi công tác tuyên truyền vận động là nhiệm vụ trọng tâm, thường xuyên, là vai trò quan trọng trong xây dựng nông thôn mới. Phải tiếp tục tranh thủ và huy động nhiều nguồn lực đầu tư, lồng ghép các chương trình, dự án, đặc biệt là sự đóng góp của nhân dân, của doanh nghiệp tạo nguồn lực tổng hợp để tập trung đầu tư một cách đồng bộ, đồng thời hiệu quả cao.

Phương hướng nhiệm vụ tới: Phấn đấu đến năm 2020 giữ vững xã đạt chuẩn nông thôn mới theo Bộ tiêu chí quốc gia xây dựng nông thôn mới giai đoạn 2016-2020 (theo Quyết định số 1980/QĐ-TTg ngày 17/10/2016 của Chính phủ).

Huyện Sông Hinh: Về kết quả thực hiện chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng nông thôn mới năm 2016. Trên cơ sở quán triệt đường lối chủ trương của Đảng và Nhà nước về chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng nông thôn mới, kịp thời cụ thể hóa triển khai đồng bộ, đồng thời trong Đảng, chính quyền, mặt trận và các đoàn thể nhân dân. Chú trọng công tác tuyên truyền vận động, thành lập Ban chỉ đạo thực hiện chương trình và kiện toàn bộ máy huyện, xã, thôn, buôn, thành lập văn phòng, điều phối chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng nông thôn mới cấp huyện, xã, kịp thời ban hành quy chế làm việc, quy chế phối hợp. Tổ chức đào tạo, tập huấn cán bộ. Quá trình thực hiện những ưu điểm nổi lên là: Việc triển khai chương trình mục tiêu quốc gia về xây dựng nông thôn mới đã làm cho cán bộ và nhân dân thấy rõ những lợi ích trước mắt, lâu dài và bền vững của chương trình dấy lên phong trào hiến đất, huy động nguồn nhân lực xây dựng hạ tầng cơ sở nông thôn, phát triển rộng khắp, ngày càng xuất hiện nhiều tấm gương cá nhân góp sức cả vật chất và tinh thần để thúc đẩy phong trào nông thôn mới ngày càng mạnh mẽ hơn. Nhưng một bộ phận cán bộ, một số người dân chưa nhận thức sâu sắc được mục đích và ý nghĩa của chương trình, đòi hỏi phải tiếp tục tuyên truyền vận động đến nơi đến chốn để mọi người thấy rõ xây dựng nông thôn mới là phải có sự đóng góp sức người sức của và thành quả đó thuộc về toàn dân thừa hưởng, toàn dân phải có trách nhiệm giữ gìn, duy tu bảo dưỡng lâu dài. Các nguồn hỗ trợ phát triển sản xuất được triển khai kịp thời, các mô hình phát triển sản xuất có hiệu quả được nhân rộng. Người dân đã áp dụng khá tốt khoa học kỹ thuật vào sản xuất. Đào tạo nghề cho lao động nông thôn bước đầu có hiệu quả góp phần từng bước chuyển dịch cơ cấu kinh tế nông nghiệp đúng hướng, tăng dần tỷ trọng công nghiệp, dịch vụ: Thu nhập của người dân ngày càng được nâng cao, đời sống vật chất và tinh thần được cải thiện rõ rệt.

Tuy nhiên, một số cấp ủy, chính quyền chưa có quyết tâm cao trong triển khai và xây dựng. Công tác vận động tuyên truyền còn hạn chế. Một số phòng, ban phân công phụ trách các tiêu chí còn hạn chế. Cán bộ chuyên môn nghiệp vụ ở cấp xã còn thiếu và yếu, phần lớn kiêm nhiệm.

Từ thực tiễn rút ra bài học kinh nghiệm: Công tác lãnh đạo, chỉ đạo phải quyết liệt, liên tục, lãnh đạo phải kiểm tra kịp thời phát huy và nhân rộng những điển hình nhân tố mới.

Đến cuối năm 2016 toàn huyện đạt 119 tiêu chí/10 xã tăng 18 tiêu chí so với năm 2015. Có 3 xã đạt chuẩn nông thôn mới: Sơn Giang, Đức Bình Tây và Ealy; 1 xã đạt 15/19 tiêu chí (Đức Bình Đông); 6 xã còn lại đạt từ 6-10 tiêu chí.

Phương hướng nhiệm vụ năm 2017: Mục tiêu cụ thể là tiếp tục huy động các nguồn lực để thực hiện chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng nông thôn mới đúng kế hoạch, lộ trình đề ra. Năm 2017 phấn đấu tăng thêm 1 xã đạt chuẩn nông thôn mới (Đức Bình Đông), 3 xã đã đạt chuẩn nông thôn mới tiếp tục duy trì và nâng cao chất lượng tiêu chí, 5 xã còn lại phấn đấu tăng thêm mỗi xã từ 1-3 tiêu chí.

Xã Xuân Sơn Nam là xã đạt danh hiệu anh hùng lực lượng vũ trang nhân dân trong kháng chiến chống Mỹ, cứu nước. Hiện nay tiếp tục phát huy khí thế cách mạng trong thời kỳ xây dựng nông thôn mới. Quá trình việc làm cho thấy từ xây dựng quy hoạch đến triển khai thực hiện với sự nỗ lực của Ban chỉ đạo, Ban quản lý, cả hệ thống chính trị phát động phong trào “chung sức, chung lòng xây dựng nông thôn mới” được nhân dân đồng tình ủng hộ. Công tác tuyên truyền, vận động liên tục thường xuyên nâng cao nhận thức, ý nghĩa, tầm quan trọng về xây dựng nông thôn mới. Với phương châm “Nhà nước và nhân dân cùng làm” tiến hành duy tu, sửa chữa, nâng cấp và xây dựng bê tông hóa đường giao thông nông thôn, kiên cố hóa kênh mương. Đầu tư, sửa chữa, nâng cấp và xây dựng trạm biến áp, tuyến đường dây phục vụ điện sinh hoạt, đời sống và sản xuất, xây dựng và nâng cấp trường học, chợ, cơ sở vật chất, văn hóa, bưu điện, nhà ở dân cư, y tế. Trên 93,74% hộ gia đình đạt danh hiệu gia đình văn hóa, đã giữ vững 5/5 thôn văn hóa, 6 cơ quan văn hóa và xã đạt xã văn hóa. 100% hộ dân sử dụng nước sạch hợp vệ sinh. 21/21 cơ sở sản xuất kinh doanh tập trung đều có cam kết xử lý môi trường nơi sản xuất, hộ chăn nuôi cá thể ý thức tự giác bảo vệ môi trường sạch. Đường làng, ngõ xóm, cảnh quan xanh – sạch – đẹp. 80/80 cơ sở sản xuất, kinh doanh thực phẩm bảo đảm các quy định về an toàn thực phẩm. Các tiêu chí về hệ thống tổ chức chính trị xã hội, về an ninh, trật tự xã hội so với Bộ tiêu chí quốc gia đều đạt. Soát xét 19/19 tiêu chí quốc gia về xây dựng nông thôn mới đều đạt mức quy định, được Chủ tịch UBND tỉnh công nhận là xã đạt chuẩn nông thôn mới năm 2016.

Xã đã rút ra 5 bài học kinh nghiệm. Thứ nhất: Dưới sự lãnh đạo đúng đắn của Đảng, sự điều hành của chính quyền, cả hệ thống chính trị của xã quyết tâm tổ chức triển khai xây dựng nông thôn mới một cách quyết liệt thì nhất định đạt mục đích đề ra. Thứ hai: Là kế thừa và phát huy những bài học thành công từ các chương trình mục tiêu, các phong trào trước để vận dụng sáng tạo vào xây dựng nông thôn mới. Trong đó chú ý bài học “Dân biết, dân bàn, dân đóng góp, dân làm, dân kiểm tra, dân quản lí, dân hưởng lợi”. Thứ ba: Là tập trung vào các tiêu chí thiết thực của dân, nhóm tiêu chí nâng cao đời sống nhân dân để tạo khí thế phấn khởi cho dân, vừa nuôi dưỡng sức dân, vừa được lòng dân, khơi dậy và phát huy tốt vai trò chủ thể của dân là nhân tố quyết định thành công của chương trình xây dựng nông thôn mới. Thứ tư: Là phải xây dựng Đảng bộ trong sạch vững mạnh, cán bộ, đảng viên phải gương mẫu, hành động quyết liệt bằng cả tấm lòng với quê hương xứ sở. Thứ năm: Là xây dựng nông thôn mới là một quá trình, phải xây dựng đội ngũ cán bộ chuyên sâu, không chủ quan, nóng vội, vừa làm vừa học, vừa đúc rút kinh nghiệm.
Huyện Đồng Xuân có 10 xã, đến cuối năm 2016 xã Xuân Sơn Nam đạt 19/19 tiêu chí quốc gia về xây dựng nông thôn mới, được Chủ tịch UBND tỉnh ra Quyết định công nhận là xã đạt chuẩn nông thôn mới năm 2016. Số xã còn lại đạt 17 tiêu chí: 1 xã (Xuân Phước); đạt 16 tiêu chí: 1 xã (Xuân Quang 3); đạt 15 tiêu chí: 2 xã (Xuân Sơn Bắc, Xuân Quang 2); đạt 12 tiêu chí: 3 xã (Xuân Quang 1, Xuân Long, Xuân Lãnh); đạt 8 tiêu chí: 1 xã (Đa Lộc); đạt 6 tiêu chí: 1 xã (Phú Mỡ).

Huyện đã đánh giá việc thực hiện chương trình mục tiêu xây dựng nông thôn mới năm 2016, nhất là kinh nghiệm của xã Xuân Sơn Nam và tình hình triển khai thực hiện của các xã vừa qua, đề ra kế hoạch năm 2017 như sau: Duy trì, giữ vững xã Xuân Sơn Nam đã đạt 19/19 tiêu chí năm 2016. Phấn đấu năm 2017 đạt 19/19 tiêu chí: 2 xã (Xuân Phước, Xuân Quang 3); đạt 18/19 tiêu chí: 2 xã (Xuân Sơn Bắc, Xuân Quang 2); đạt 16/19 tiêu chí: 2 xã (Xuân Long, Xuân Lãnh); đạt 15/19: 1 xã (Xuân Quang 1); đạt 13/19: 1 xã (Đa Lộc); đạt 9/19 tiêu chí: 1 xã (Phú Mỡ). Huyện đã có nhiều giải pháp giúp xã phát huy thế mạnh, tháo gỡ khó khăn để phấn đấu đạt và vượt kế hoạch đề ra.