Các chuyên gia nông nghiệp hàng đầu của thế giới cho biết đa dạng cây trồng đóng vai trò quan trọng cho việc nuôi dưỡng dân số đang gia tăng trên hành tinh của chúng ta. Họ cho rằng có được một lượng lớn các giống cây cũng giúp bảo vệ chống lại các loại bệnh của cây có thể xảy ra và những đợt khủng hoảng trong tương lai.

Hiện nay có hàng trăm nghìn giống thực vật đang tồn tại, nhưng nhiều chuyên gia cho rằng con số này đã giảm đáng kể trong thế kỷ qua. Một trong những dự án bảo tồn giống lớn nhất của thế giới đã tiên đoán sẽ còn diễn ra nhiều mất mát hơn nữa. Hiệp hội Ngân hàng Giống Thiên niên kỷ cảnh báo có tới 100.000 loại thực vật có thể biến mất lâu dài, và bộ tập hợp nguồn gien phong phú quyết định chất lượng gien cũng sẽ mất đi.
Nhiều chuyên gia đổ lỗi cho biến đổi khí hậu, việc mất môi trường sống và khu vực phát triển bình thường đã phá hủy đời sống của thực vật. Họ cho rằng các hoạt động của con người, việc sử dụng đất nhiều quá mức và các kế hoạch phát triển kém cỏi cũng chịu trách nhiệm. Tổ chức Nông Lương Liên hiệp quốc (FAO) cho rằng phương thức nuôi trồng mang tính kinh doanh hiện đại là chịu trách nhiệm chính cho việc tổn thất đa dạng nguồn cây trồng truyền thống của nông dân. Phong trào “Cách mạng xanh” của thế kỷ 20 đã làm thay đổi nền nông nghiệp. Một số chuyên gia cho rằng việc sử dụng phương thức nuôi trồng theo hướng thương mại hiện đại đã cứu hàng triệu người dân thoát khỏi nạn đói. Nông dân trồng, tưới nước và bón phân cho mùa vụ với sự giúp đỡ của máy móc. Họ xử lý cánh đồng bằng cách dùng hóa chất để kiểm soát côn trùng và bệnh tật nên đã cho sản lượng thu hoạch ngày càng tăng và cao hơn. Nhưng có một hậu quả khác là một số thực vật truyền thống đã bị mất đi.
Tổ chức FAO của Liên hiệp quốc cho biết khoảng chừng 250.000 loại thực vật hiện nay đang tồn tại. FAO cũng lưu ý hiện nay có 30.000 loại thực vật có thể bị nuốt chửng, chỉ còn 7.000 loại được dùng cho sản xuất thực phẩm. Có khoảng 120 loại thực vật được trồng để nuôi sống con người. Tổ chức FAO cũng cho biết 9 loại thực vật trong số đó cung cấp được 75% lượng thực phẩm cho con người. Gạo, lúa mì và ngô được biết là cung cấp hơn nửa nguồn thực phẩm trong loại đó.
Không phải tất cả các chuyên gia đều đồng ý rằng việc giảm canh tác cây lương thực là một điều khủng hoảng, bằng chứng là gần đây có một nghiên cứu cho thấy tình hình khác. Nghiên cứu đã phân tích con số các loại thực vật ở Châu Mỹ trong thế kỷ qua, tìm thấy tổng số các loại thực vật gồm rau và táo ở đó không giảm sút qua thế kỷ trước, thay vì thế còn thể hiện có sự gia tăng một ít trong số các loại thực vật.
Các giáo sư xem xét chi tiết con số 42.000 cây rau được trồng từ năm 1903 đến năm 2004. Họ cũng nghiên cứu con số các loại táo từ năm 1900 đến năm 2000. 
Mặc dầu một số nhà khoa học và cộng sự của họ đã đổ lỗi cho việc cấp bằng sáng chế làm mất tính đa dạng của thực vật, nhưng nghiên cứu không tìm thấy các bằng sáng chế về thực vật ảnh hưởng số thực vật được tạo mới. Các nhà nghiên cứu cho rằng chúng không tạo ra sự thay đổi chủ yếu về số lượng. Bằng sáng chế là quyền pháp lý của người phát minh đối với một quy trình hoặc một sản phẩm, thậm chí là một cây. Để nhận quyền này, người phát minh phải chứng tỏ những chất lượng của cây được sáng chế ra khác với các loại cây khác. Người phát minh cũng phải minh chứng cây đó đã được sinh sản vô tính. Việc này thường có nghĩa là cây đó bị cắt đi hoặc các mô của nó đã được nối với một cây khác.
Sinh sản vô tính chứng minh rằng người phát minh có thể tái sinh cây đó. Kỹ thuật ghép là một cách để sản xuất thực vật từ các phần cây đang tồn tại thay cho các loại giống không thể dùng được. Cành hoặc chồi được cắt từ cây này rồi đặt vào cây khác. Luật cấp bằng sáng chế quy định kiểu cây mới cũng có thể được nhận ra, nhưng chỉ ở trên đất dùng cho việc trồng trọt. Cây dại trong thiên nhiên không thể cấp bằng được, chúng không thuộc bất kỳ người nào sở hữu.
Các nhà nghiên cứu quan sát trong 3 ngày khi luật bảo vệ quyền người giữ bằng sáng chế bắt đầu có hiệu lực. Chẳng hạn như, các loại giống đã được cấp bằng sáng chế lần đầu vào năm 1970. Các nhà nghiên cứu cho rằng khi họ nghiên cứu hồ sơ, họ tiếp tục đợi con số các loại cây mới giảm xuống. Nhưng việc đó không xảy ra, thay vì thế chúng gây một sự ngạc nhiên. Họ quả quyết có điều gì không đúng ở đây. Điều đó trái với truyền thống. Họ cho rằng sự tổn hại môi trường qua thế kỷ trước làm con người tin sự đa dạng cây trồng cũng ảnh hưởng theo. Không có nghi ngờ thế kỷ 20 là một thảm họa môi trường, họ đưa ra những giả định thông thường hầu hết các vấn đề môi trường đều là tin không vui.
Họ cho biết thay vì sự phát triển đa dạng các loại thực vật mới là điều gì đó cảm thấy tốt. Các loại thực vật mới phát triển do các hoạt động không được chính thức xác minh. Những người nhập cư, các bộ sưu tập giống, giới nông dân sản xuất nhỏ và các nhà làm vườn địa phương tất cả đều lưu giữ và bắt đầu bằng các loại cây mới.
Ngày nay, nhiều cá nhân và nhóm người trên toàn thế giới đang tiến hành những việc để đảm bảo cho đời sống thực vật cho tương lai. Một phương pháp trong cách làm này gọi là “thực vật được trồng trong môi trường bình thường của chúng”; còn phương pháp khác là “thực vật được di dời từ khu vực trồng bình thường, nhưng giống của chúng được thu thập lại”. Giới nông dân đang trồng và lưu giữ các loại thực vật theo cả 2 phương pháp này trên trang trại bảo tồn có diện tích 360 hecta tại Decorah, Iowa. Các mảnh đất xung quanh các trang trại bảo tồn này có nhiều đồi núi, sẽ giúp bảo vệ tốt cho đời sống thực vật. Những thung lũng này và cả những khu vườn tạo ra một rào chắn tự nhiên ngăn sự giao phấn của tất cả loại cây khác nhau được bảo tồn ở đây.
Sự giao phấn nghĩa là sự di chuyển phấn hoa từ cây này sang cây khác. Nếu việc đó xảy ra, nó có thể thay đổi cấu trúc gien ở các loại thực vật. Trang trại bảo tồn giữ lại những điều cần thiết của cây để có thể dùng cho việc tái sinh, trồng lại. Sự tái sinh có thể đạt được qua việc sử dụng giống, thân hoặc rễ. Trang trại giữ các loại giống gia truyền, quả thụ phấn tự nhiên và các loại rau. Thụ phấn tự nhiên có nghĩa là quá trình thụ phấn do gió, côn trùng, chim chóc và những phương pháp tự nhiên khác tạo ra. Sự sưu tập ở trang trại bảo tồn này không bao gồm các loại khoai tây, là loại không tái sinh bằng giống.
Các chuyên gia không tán thành thế nào là thực vật gia truyền. Mỗi loại không giống với những loại khác ở phần gien của chúng. Các loại thực vật gia truyền thường được bỏ đi theo thời gian từ một gia đình hoặc nhóm người làm vườn này đến một gia đình hoặc nhóm làm vườn khác. Một số loại đã bỏ đi hàng trăm năm. Côn trùng và gió thường thụ phấn tự nhiên các loại thực vật gia truyền. 
Một số quả thực vật gia truyền và rau có tên như: “dưa nhục đậu khấu xanh”, “đậu bắp sừng bò”. Các loại khác là “cà tím đen đẹp”, “cải xoăn xoắn lá xanh” và “ khoai tây đen Krimson”. Tại trang trại bảo tồn hoặc bất kỳ nơi khác, vườn thực vật gia truyền đang ra hoa hứa hẹn một cảnh quan đầy màu sắc.
Trang trại bảo tồn là trụ sở của một nhóm người hoạt động phi lợi nhuận, gọi là Trung tâm trao đổi cho bảo tồn các loại giống thực vật. Trung tâm cũng hoạt động để giáo dục người dân về nhu cầu cho sự đa dạng gien. Trung tâm có hàng nghìn mẫu của các loại thực vật khác nhau. Bộ sưu tập của trung tâm là một trong những ngân hàng giống lớn nhất của các loại ở Bắc Mỹ. 
Năm ngoái, Trung tâm tài trợ 271 loại giống thực vật gia truyền cho Nhà vòm giống toàn cầu Svalbard, một cơ sở nằm trên Na Uy. Nhà vòm mở cửa vào tháng 2/2008. Từ đó, sự trao đổi đã lưu giữ 1.660 loại giống thực vật gia truyền thụ phấn tự nhiên trong trung tâm tích trữ.
Svalbard bảo vệ các loại thực vật chống mất mát lâu dài do tai nạn, chiến tranh hoặc tai họa thiên nhiên. Các loại giống đặt trong vòm cũng có thể chặn được sự mất mát do hỏng thiết bị hoặc do tình hình tài chính của các ngân hàng gien và các bảo tàng thực vật bị phá sản. Chính phủ Na Uy xây vòm chứa giống ở bên núi có phủ băng. Vòm này được giữ nhiệt độ âm dưới 180 C. Ở nhiệt độ đó, các loại giống có thể kéo dài tuổi thọ thêm nhiều năm dù khả năng hạ nhiệt bị mất đi. Svalbard có thể giữ hơn 4 triệu mẫu giống khác nhau. Mỗi mẫu chứa 500 loại giống. Các loại giống là tăng cường, hoặc bản sao của các loại do các ngân hành giống trên khắp thế giới lưu giữ ■